Hoe help jij jouw doelgroep met het vergroten van hun weerbaarheid?
Stevig in je schoenen in de huidige maatschappij? Het kan. Maar alleen wanneer je een gezonde portie weerbaarheid bezit. Ben je zelf flink weerbaar en is het je wens anderen rondom je net zo weerbaar, al dan niet nog weerbaarder, te maken? Dan schuilt er misschien wel een verborgen weerbaarheidsbegeleider in je.
Wat is weerbaarheid volgens Pons Academie?
Voor het woord weerbaarheid vind je in een Nederlands woordenboek de volgende definitie: “het vermogen tot verdediging”. Ondanks dat deze definitie exact zegt wat het woord weerbaarheid betekend, is dit niet wat weerbaarheid volgens Pons is.
Wanneer er bij Pons over weerbaarheid gesproken wordt, dan hebben we het over het op een respectvolle manier aangeven van je persoonlijke grenzen en daarbij het voor jezelf opkomen. Weerbaarheid is een werkwijze om, pesten, geweldservaringen of machtsmisbruik te voorkomen. Om weerbaar te zijn is het van belang dat het gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen niet ontbreekt. Want dan kom je niet alleen gemakkelijker voor jezelf op, maar je bent ook minder gevoelig voor groepsdruk, waardoor ook de kans je (mede)dader verkleind wordt.
Kinderen helpen weerbaar te worden
Weerbaarheidstrainingen voor kinderen zijn vaak gericht op kinderen die gepest worden, of zelf pesten. Kinderen die minder weerbaar zijn worden namelijk vaker gepest, of pesten anderen. Een gebrek aan weerbaarheid ontstaat in veel gevallen door een gebrek aan assertiviteit. Het kind is in vele mindere mate in staat om hechte relaties aan te gaan dan assertieve personen. Het gedrag van het kind maakt hen kwetsbaarder dan anderen.
Wanneer het kind er niet op een goede manier mee om leert gaan, kan het gebrek aan weerbaarheid leiden tot depressies, angststoornissen en suïcidaliteit. Het is dus van groot belang dat kinderen weerbaar worden en blijven.
Om een kind te helpen weerbaarder te worden, kunnen tactische complimenten en zelfstandigheid een goed instrument zijn om te gebruiken.
Rollenspellen zijn leerzaam om een inzicht te geven in verschillende situaties en hoe daarbij gehandeld kan worden. Stevig staan, een rechte rug en een lage ademhaling zorgen al voor meer weerbaarheid en het bewust worden van hun eigen uitstraling en houding helpt hen daarbij.
Volwassenen helpen weerbaar te worden
Voor volwassenen is mentale weerbaarheid handig om met verschillende tegenslagen en stress om te gaan. Een conflict met een collega of het verliezen van een baan zijn beide stressvolle situaties die de weerbaarheid op de proef kunnen stellen
Door grenzen te leren (her)kennen is het mogelijk de weerbaarheid te vergroten. In kleine stapjes bewust nieuwe dingen doen (en dus uit de comfortzone komen) helpt personen beter om te gaan met spanningsvolle situaties. Meer zelfvertrouwen is een voorwaarde voor meer weerbaarheid.
Natuurlijk is geen persoon exact hetzelfde en juist daarom zijn er een verschillende oefeningen die kunnen helpen.
Weerbaarheidsoefeningen zijn er in verschillende soorten en daarnaast bestemd voor verschillende doelgroepen. Sommige oefeningen werken voor kinderen, maar zullen minder effectief zijn voor volwassenen. Hieronder beschrijven we zeven simpele oefeningen.
Weerbaarheidsoefening voor iedereen
Laat de coachee of cursist stevig staan en de voeten zo breed als je schouders zetten en de knieën van het slot halen. Laat hem drie keer diep in en uit ademen, de rug rechten en het hoofd rechtop houden. Vertel de cursist (of coachee) dat er een draadje vanaf zijn ruggenmerg naar zijn kruin loopt: dan is zijn hoofd precies recht. Laat de coachee (of cursist) nog eens diep in en diep uit te ademen.
Met deze oefening voelt coachee of cursist zichzelf krachtiger en zelfverzekerder en gaat goed de dag in!
Weerbaarheidsoefeningen voor kinderen
1) Positief tekenen
Laat het kind een tekening maken op een leeg vel papier. De tekening mag van alles bevatten, ook teksten. Laat je het kind alle dingen tekenen of schrijven waar het blij van wordt dan leer het kind direct naar de positieve dingen in het leven te kijken.
2) Een positief dagboek
In principe werkt dit dagboek op dezelfde manier als de voorgaande oefening, maar nu zonder te tekenen. Het kind laat je elke dag drie positieve gebeurtenissen opschrijven, dit mag van alles zijn, zolang het maar positief is.
3) Een rollenspel
Een van de krachtigste manieren om kinderen met weinig zelfvertrouwen weerbaarder te maken, is het psychofysiek oefenen. Speel een rollenspel en boots een situatie op school na. Als het kind bijvoorbeeld gepest wordt, laat je het kind in het rollenspel de pestkop spelen en speel zelf het kind. Dit doe je twee keer op twee verschillende manieren. In het eerste spel laat je over jezelf heen lopen en in het tweede spel kom je voor jezelf op. Dit geeft het kind inzicht op de verschillende manieren te handelen.
De oefening sluit je daarna af met het omdraaien van de rollen. Laat het kind voor zichzelf opkomen en oefen dezelfde situatie meerdere keren. Vergeet niet complimenten te geven wanneer het goed gaat.
Bovenstaande oefeningen zijn ook te gebruiken bij volwassenen.
Weerbaarheidsoefeningen voor volwassenen
1) Visualisatie
Het inzetten van verbeeldingskracht is een van de beste technieken om de mentale weerbaarheid te versterken. Tegenslagen kun je namelijk makkelijker pareren wanneer je al voorbereid bent op de situatie. Deze oefening is dan ook het visualiseren van mogelijke tegenslagen die je op je pad krijgt. Een goed voorbeeld is het beantwoorden van lastige vragen tijdens een sollicitatiegesprek, je zult merken dat je sneller en beter op de vragen reageert wanneer je jezelf al voorgenomen hebt moeilijke vragen te moeten beantwoorden.
2) Zorg voor een groeimindset
Leer in oplossingen te denken en je niet te laten beperken door je angsten. Vergroot je zelfvertrouwen dagelijks door krachtige affirmaties te gebruiken. Hoe vaker je positieve dingen voor jezelf herhaalt, hoe meer je hersenen zich gaan gedragen naar deze gedachten.
3) Spreek je emoties uit
Hoe voel je je? Noteer de emoties en gedachten die je hebt wanneer er zich vervelende situaties voordoen. Herken de mentale onrust en vraag je af wat de context van je emotie is. Is het bijvoorbeeld iets dat iemand anders tegen je zei? Door bewustwording van het gevoel raak je gewend aan hoe de gevoelens zich in je lichaam manifesteren. Je maakt het makkelijker om deze gevoelens en gewoontes op te merken, te herkennen en te bedenken hoe je erop kunt reageren.
Bovenstaande oefeningen zijn ook te gebruiken bij kinderen.
Weerbaarheidstraining geven
Om een weerbaarheidstraining te geven is het belangrijk dat je weet waar je over praat, hoe je het zelfvertrouwen van je trainees verhoogt, maar ook hoe dat je hen emotioneel kunt activeren. Je bent in staat om het belang van ieder individu op de eerste plaats te zetten en te bevorderen. Ben je tot het bovenstaande in staat, dan zal je jouw trainees beter tot hun recht krijgen.
Naast dat je moet weten wat weerbaarheid in de kern inhoudt, moet je zelf ook voldoende vaardig zijn. Je moet voldoende werkvormen kennen en weten wanneer je die wel, of juist niet, kunt inzetten en zelf een goed rolmodel zijn voor je cursisten. Ook in houding en uitstraling. Als je dat kunt, kun je beter aansluiten bij de behoeften van de verschillende cursisten en coachees.
Weerbaarheidstrainer worden, de juiste opleiding voor jou
Geef jij graag weerbaarheidstrainingen, ontbreekt het aan diepgang in je huidige functie, of werk je met kwetsbare doelgroepen? Zorgt een gebrek aan weerbaarheid van je ervoor dat gewenste resultaten van je cliënten structureel achterwege blijven? Dan is de opleiding Allround Trainer Weerbaarheid je op het lijf geschreven.
Ontbreekt het je aan de kennis en/of vaardigheden om de weerbaarheid van jouw doelgroep op individueel niveau naar een hoger plan te tillen? Dan is de opleiding coach individuele weerbaarheid het antwoord op je vragen. Ongeacht of je deze antwoorden wenst in te zetten voor volwassenen, binnen je eigen organisatie, ter bevordering van een groep kwetsbare jeugd, of voor een andere specifieke doelgroep.